Ilu nke igurube onye amụma Joel
Mmebi ahụ nke ọrụ igurube kọwara, na-ezo aka na oke ihe ọjọ sitere na agha nke mba ndị ọzọ ma ọ bụghị ndị mmụọ ọjọọ. Ọ bụ ụgha a na-enwetụbeghị ụdị ya ịsị na ụdị ụkpara ọ bụla na-anọchi anya ụsụụ ndị mmụọ ọjọọ, ndị na-eme ihe dị iche na ndụ ụmụ mmadụ.
Ilu nke igurube onye amụma Joel
Okwu Mmalite
Ọ bụ ihe nzuzu ọnụọgụgụ, isiokwu, akwụkwọ na ihe ngosi nke na-akọwa ọhụụ nke igurube, nke Joel onye amụma kwupụtara, dịka ụsụụ ndị mmụọ ọjọọ nke na-ebuso nna nna nke ndị na-abụghị otu ụzọ n’ụzọ iri agha.
Nnyocha dị mfe na thentanetị na-eweghachi imirikiti isiokwu na akwụkwọ [1] na-ekwu hoo haa na igurube bụ usuu ndị mmụọ ọjọọ nke na-eme ihe akụ na ụba mmadụ, na-ebibi ụlọ, ụgbọala, uwe, ihe oriri, ụgwọ ọnwa, wdg. Na ndị mmụọ ọjọọ a na-ebute ọdachi n’ụgbọ ala, ụgbọ elu, ụgbọ mmiri, ịkụda ụlọ, gbuo ndị mmadụ, bibie mba, ezinụlọ, ụka, agbamakwụkwọ na ụlọ.
Nke ahụ ziri ezi, gịnị ka ilu banyere igurube ndị Joel kwupụtara, nọchiri anya ha? Igurube ndị mmụọ ọjọọ?
Ilu ahụ
“Ihe foduru na nkita, igurube rie ya, ihe foduru nke be, igurube rie ya na ihe foduru, afuru rie ya.” (Joel 1: 4)
Tupu m tụlee ihe odide ahụ, achọrọ m ime ka obi sie onye na-agụ ya ike na ihe atụ nke ụta, igurube, igurube na aphid, ndị mejupụtara ilu Joel onye amụma, abụghị ndị mmụọ ọjọọ. Approachzọ ọ bụla, n’echiche a, na-achọ iduhie ndị na-amụghị anya site na ime ka onye nkịtị na neophyte bụrụ anụ dị mfe maka ụmụ nwoke na-enweghị isi ma ọ bụ, ma ọ dịkarịa ala, amaghị nke eziokwu Akwụkwọ Nsọ.
Ilu nke onye amụma Joel kpọsara nwere ndị na-ege ntị doro anya: ndị Juu, tupu mgbasa ahụ. Mgbe Joel na-agwa ndị okenye na ndị bi n’ala ahụ ozi Chineke, o bughị n’obi maka ụmụ mmadụ, dị ka a ga-asị na ọ na-ekwu banyere mbara ụwa, kama, ozi ahụ bụ maka ndị isi ndị Juu na ndị bi n’ala Kenan, ya bụ ndị Juu. (Joel 1: 2)
Togbasawanye amụma, ịgwa ndị Jentaịl ma ọ bụ ọbụna ịgwa ndị otu ụka Kraist okwu, bụ ị gbagọọ ozi Joel onye amụma, n’ihi na ndị lekwasịrị anya n’ozi ha bụ ụmụ Israel, dịka a pụrụ ịhụ site n’okwu ikpe ikpeazụ site na amaokwu: ‘… ma ọ bụ, n’ụbọchị nna nna gị’, ụzọ nke na-ezo aka n’ọgbọ ndị gara aga nke ụmụ Israel.
“Nụrụnụ ihe a, unu ndị okenye, geenụ ntị, unu ndị niile bi n’ụwa: Nke a ọ mere n’ụbọchị unu ka ọ bụ n’oge nke nne na nna unu?” (Joel 1: 2)
Mụ Israel kwesịrị izighachi ozi Joel onye amụma, banyere igurube, nye ụmụ ha na ụmụ nye ụmụ ha, ka ozi ahụ wee ruo ọgbọ dị n’ihu. (Joel 1: 3)
Oleekwa ihe igurube dị n’ilu ahụ? Azịza ya dị n’amaokwu nke 6: mba dị ike ma dịkwa ọtụtụ!
“N’ihi na mba dị ike nke na-enweghị ọnụ ọgụgụ ebiliwo imegide ala m; ezé ha bụ dandelions, ha nwekwara agba nke ọdụm ọdụm.” (Joel 1: 6)
Jeremaịa onye amụma kwukwara na mbuso agha nke ndị ala ọzọ, jiri atụ ndị ọzọ mee ihe:
“N’ihi na m ga-eji ụdị ihe ọjọọ anọ dị iche iche leta unu,” ka Ọkaakaa Onyenwe anyị kwuru: ‘mma agha ga-egbu ha na nkịta, dọkpụrụ ha, ha na anụ ufe nke eluigwe na anụmanụ nke ụwa, ka m wee laa ha n’iyi ma laa ha n’iyi. (Jer 15: 3)
Onye amụma Mozis buru amụmala mbuso agha nke mba ọzọ.
“Jehova g willme ka mba si n’ebe di anya bilie imegide gị, site na nsọtụ ụwa, nke na-efe dị ka ugo, mba nke ị na-agaghị anụ asụsụ ya; Mba nwere iru-ihere, nke nāgaghi-asọpuru iru-nwoke nke-okenye, ha agaghi-emere kwa nwa-okoro ebere; Ọ g eatri kwa nkpuru nke anumanu-gi na nkpuru ala-gi, rue mb youe ag arekpochapu gi; ọ gaghị ahapụkwa ọka *, ma ọ bụ mmanụ, ma ọ bụ ụmụ ehi gị ma ọ bụ nke atụrụ gị, ruo mgbe ọ lara gị n’iyi. ” (Diut 28: 49-51)
Joel onye amụma kwukwara otu amụma ahụ, ma, o mekwara otu ilu iji mee ka a mara ọkwa banyere ihe ndị ga-eme n’ọdịnihu, ma ndị nne na nna ma ụmụ ha. O lee otu onye ga-esi chefuo ilu nke nwere igurube, nke richara ihe niile di n’ihu ha?
Eji mwakpo ndị Kaldea tụnyere mbibi nke igurube kpatara, dị ka ha ga-awakpo obodo Israel, nke yiri Eden, nke, mgbe mwakpo ndị Babilọn gasịrị, ọ bụ naanị ịtọgbọrọ n’efu.
Daybọchị nke ochichiri na ochichiri; Ubọchi igwe-oji na oké ọchichiri, dika ututu nke nāb spreadasa n’elu ugwu nile; ndi di ike na ndi di ike, nke na adighi, site n’oge ochie, ma obu ndi ozo n’aho rue abia, site n’ọgbọ ruo n’ọgbọ. Ọkụ na-erepịa n’ihu ya, n’azụ ọkụ; ala nke di n’iru ya yiri ubi Iden ab Edenara ogige, ma n’azu ya ọ tọb desertọrọ n’efu; ee, ọ dịghị ihe ga-agbanahụ gị.” (Joel 2: 2-3)
Ilu nke igurube ndị ahụ mezuru nzube nke iji gosi amụma ahụ Mozis buru n’amụma, n’ihi na mba ahụ nke ga-abịakwasị Izrel ga-eripịa ihe niile anụmanụ na ala ubi mepụtara. A gaghị enwe ọka, must, mmanụ ma ọ bụ ụmụ anụmanụ, n’ihi mwakpo ndị mba ọzọ.
Osisi vaịn na osisi fig bụ ọnụ ọgụgụ na-ezo aka n’ụlọ abụọ nke ụmụ Jekọb: Juda na Israel, nke mere na amụma na ilu ahụ na-anọchite anya ụmụ Israel naanị. Itinye ụmụ nwoke, ma ọ bụ ndị Jentaịl, ma ọ bụ chọọchị dị ka ihe igurube mere, bụ echiche efu nke isi nke onye na-amaghị nke ọma.
Ndị amụma Aịzaya na Jeremaya ji mba ndị ọzọ tụnyere anụ ọhịa kama iji ihe atụ nke igurube ndị ahụ tụnyere ha:
“Unu onwe-unu, anumanu nile nke ọhia, anumanu nile nke oké ọhia, bia rie ihe” (Is 56: 9);
N’ihi nka ọdum nke sitere n’oké ọhia tiri ha, nkita-ọhia nke si n’ọzara g plaguetib themu ha; agụ owuru na-eche obodo ya nche; onye ọ bụla nke si na ha pụta ga-akụri; n’ihi na mmebi iwu ha na-aba ụba, ndapụ ha dị ọtụtụ.” (Jer 5: 6)
Mmebi ahụ nke ọrụ igurube kọwara, na-ezo aka na oke ihe ọjọ sitere na agha nke mba ndị ọzọ ma ọ bụghị ndị mmụọ ọjọọ. Ọ bụ ụgha a na-enwetụbeghị ụdị ya ịsị na ụdị ụkpara ọ bụla na-anọchi anya ụsụụ ndị mmụọ ọjọọ, ndị na-eme ihe dị iche na ndụ ụmụ mmadụ.
Onye ọ bụla nke kwuru na ụkpara bụ ụdị ìgwè ndị mmụọ ọjọọ, ndị na-eme ihe ná ndụ ndị na-adịghị erubere Chineke isi, bụ onye ụgha.
Chineke bụrụ ala ọnụ n’ihi nnupụ-isi nke Adam ma n’ikpe-azụ na mmadụ ga-eri ọsụsọ na iru ya (Jen. 3: 17–19). Mkpebi ahụ Chineke mere dakwasịrị ndị ezi omume na ndị ikpe na-ezighị ezi! Nkọcha ọzọ dakwasịrị mmadụ, ndị Juu na ndị Jentaịl, bụ ọnwụ, nke site na ya mmadụ niile ewezuga ebube Chineke.
Mana, n’agbanyeghị ọbụbụ ọnụ nke sitere na mmejọ nke Adam, a na-atụkwasị ihu ọma n’apata ụmụ ya niile, na-enweghị ọdịiche nke ndị ezi omume na ndị ikpe na-ezighi ezi “n’ihi na oge na ohere na-emetụta mmadụ niile, n’ụzọ doro anya” (Ilu 9: 11). Onye ọ bụla na-arụ ọrụ na ndụ a nwere ikike iri, n’ihi na iwu ịgha mkpụrụ bụ otu ihe maka onye ọ bụla: ikpe ziri ezi na ezighi ezi.
Ikwu na onye igurube na-ebi ndu nke ndi n’ekweghi ngha bu ugha. Ikwu na akụkụ nke ihe ekweghị ekwe na-enweta site na ọrụ ya, bụ nke ndị mmụọ ọjọọ bụ scab, n’ihi na ala na njupụta ya bụ nke Onyenwe anyị.
Iji Isaiah 55, amaokwu 2, iji kwuo maka ego, na-agba akaebe megide eziokwu nke Akwụkwọ Nsọ. Mgbe Aisaia juru ndi mmadu, banyere itinye ihe ha ritere na oru na abughi achicha, o naghi ekwu banyere siga, ihe onunu, ihe nlere, ogwu, wdg. Chineke baara ndị ahụ mba maka itinye ihe ọ nwetara n’àjà, onyinye ndị na-adịghị atọ Chineke ụtọ (Isa 1: 11-12; Isa 66: 3).
Ihe dị Chineke mma, na nke afọ ojuju mmadụ, bụ na ọ ga-ege ntị n’okwu Chineke, n’ihi na, ‘ịza ihe dị mma karịa ịchụ àjà’. (1 Sam 15:22) Ma, ụmụ Izrel na-achụ ihe niile n’àjà, ya bụ, na ha na-arụsi ọrụ ike n’ihe ha na-agaghị enwe afọ ojuju!
“Ma Samuel siri, Àjà-nsure-ọku na àjà ọzọ, hà nātọ YHWH utọ dika ige nti okwu Jehova? Lee, irube isi dị mma karịa ịchụ-aja; na ijere ya ozi karịa abụba atụrụ.” (1 Sam 15:22)
Obu ihe nzuzu ikwu na ndi igurube na-ebibi ihe na-ezo aka n’ọdachi ndi na-emere onwe ha, ọdachi, ajọ ihu igwe, wdg, kama itinye John 10, 10, nke onye ohi biara n’ime ya, ma obughi igbu mmadu, izu ori na ibibi ya, dika ihe ekwensu, ọ bụ ọgụgụ ọjọọ na ebumnobi ọjọọ. Ikwu na usuu ndị mmụọ ọjọọ, nke igurube na-ebibi ihe na-anọchi anya, bụ ndị ogbu mmadụ na-eme ihe Jọn 10 kwuru, amaokwu 10; ọ dị njọ.
Onye ori ahu Jisos kwuru biara ibia, izu ori na nbibi adighi aka ekwensu, kama ndi isi Israel, ndi biara ya. Ndi-isi Israel bu ndi-ori na ndi nāpunara madu ihe: n’ihi na ha mere ihe tutu Jisus bia, n’ihi ihe ndi-amuma buru n’amụma:
“Islọ a, nke akpọrọ aha m, ọ bụ ọgba nke ndị ohi n’anya gị? Lee, mụ onwe m ahụwo nke a, ka Ọkaakaa Onyenwe anyị Jehova kwuru.” (Jer 7:11);
“Ndị niile bịara n’ihu m bụ ndị ohi na ndị ohi; ma atụrụ ahụ anụghị ha.” (Jọn 10: 8);
“Onye ohi na-abịa naanị izu ohi, igbu mmadụ na imebi ya; Abịara m ka ha nwee ndụ, nwekwa ya n’ụba.” (Jọn 10:10);
O we si ha, Edewo ya n’akwukwọ nsọ, si, Agākpọ ulom ulo ekpere; ma unu emeela ya ọgba ndị ori”. (Mt 21:13)
Ọgwụgwụ nke ndị na-ekwu okwu na-ekwu ilu nke igurube bụ ihe ịtụnanya karị mgbe ọ na-atụ aro ụzọ iji merie igurube: ịbụ otu ụzọ n’ụzọ iri!
Ebe igurube ndị ahụ nọchiri anya mba ndị Kaldea, nke wakporo Jerusalem na 586 BC, mgbe Nebukadneza nke Abụọ – eze ukwu nke Babilọn – wakporo alaeze nke Juda, bibie ma Jerusalem ma citylọ Nsọ, ma dọrọ ndị Juu n’agha na Mesopotemia. Kedu ka ị ga – esi merie ‘igurube’ ndị a, ọ bụrụ na ndị Kaldea agwụla?
Na mgbakwunye na ịsị na igurube ndị ahụ dị n’ilu Joel bụ ụdị mmụọ ọjọọ dị iche iche, ọtụtụ ndị na-ekwu okwu na-ekwu na naanị otu ụzọ a ga-esi akụ ha bụ ikwesị ntụkwasị obi n’otu ụzọ n’ụzọ iri na onyinye! Eziokwu!
Umu Israel tara ahụhụ nke mba ọzọ, n’ihi na ha akwụsịghị ala ahụ, dịka okwu Onyenwe anyị kwuru, ọ bụghịkwa n’ihi na ha abụghị otu ụzọ n’ụzọ iri, dịka anyị gụrụ:
“M ga-achụsasị gị n’etiti mba dị iche iche, mịpụta mma agha n’azụ gị; ala-unu gāghọ ebe tọb andọrọ n’efu, obodo-unu nile gāghọ kwa ebe tọb deserọrọ n’efu. Mb Thene ahu ka ubọchi-izu-ike-ya nile gātọ ala ahu utọ, ubọchi nile nke itọb desoọ-ya nile: unu gānọ kwa n’ala ndi-iro-unu; mgbe ahụ ala ga-ezu ike ma kpọọ na Saturday ya. Ọ ga-ezu ike ụbọchị ọ bụla nke tọgbọrọ n’efu, n’ihi na ọ kwụsịghị n’ụbọchị izu ike gị, mgbe a ga-ebi ya n’ime ya”(Lev 26:33 -35).
Ọ bụ n’ihi na ọ kwụsịghị izu ike, ka Chineke ji hie izu iri asaa nke Daniel, dị ka e dekọrọ ya n’Akwụkwọ Ihe E Mere:
“Ka okwu Jehova wee mezuo site n’ọnụ Jeremaya, rue mgbe ụbọchị izu ike ga-atọ ala ahụ ụtọ; ụbọchị niile nke ịtọgbọrọ n’efu zuru ike, ruo mgbe afọ iri asaa zuru.” (2 Ihe E Mere 36:21).
Mkpesa Malakaị mere banyere iweta otu ụzọ n’ụzọ iri niile n’ime ego dị ogologo oge mgbe ndị Babịlọn dọchara n’agha (Mal 3:10). Malakaị onye amụma bụ onye ya na Ezra na Nehemaịa dịkọrọ ndụ, n’oge nke ndọrọ n’agha, mgbe arụgharịrị mgbidi nile nke Jerusalem, n’afọ 445 tutu amụọ Kraịst.
Akwụkwọ Nsọ doro anya:
“Dika nnunu si efufu, dika nnunu si efelu, Otú a ka nkọcha nke nenweghi isi bia. (Ilu 26: 2)
Ọbụbụ ọnụ ahụ dakwasịrị ụmụ Israel site na mmụọ nke mmụọ ọjọọ? Ọ bụghị! Ndị mmụọ ọjọọ na-abụ ọnụ site n’okike, mana ha abụghị ihe kpatara ọbụbụ ọnụ na ụmụ mmadụ. Ihe kpatara ọbụbụ-ọnụ nke dakwasịrị ụmụ Israel bụ nnupụ-isi nye iwu-nsọ nile nke Chineke, nke Moses nyefere. Mbuso agha Babilọn mere naanị n’ihi nnupụisi nke Israel, ọ bụghịkwa site na mmụọ nke mmụọ ọjọọ!
Nye umu Israel, Chineke nyere ngozi na onu obula na motto inata ha bu, nrube isi na nnupu isi. Ihe kpatara ọbụbụ ọnụ bụ nnupụisi, n’ihi na enweghị ọbụbụ ọnụ ọ nweghị ọbụbụ ọnụ.
Onye guzobere ọbụbụ ọnụ ahụ? Chineke n’onwe ya!
“Ọ g beru kwa, na ọ buru na i geghi nti olu Jehova, bú Chineke-gi, i we ghara ilezi anya idebe ihe nile O nyere n’iwu na ukpuru-Ya nile, nke mu onwem n younye gi n’iwu ta, nkọcha ndia nile gābiakwasi gi, we rue gi aru: Ndo nu gi n’obodo ma ojoo n’obodo. Mee ka nkata gị na mgwakota agwa gị. Ihe anābu ọnu ka ọ bu, bú nkpuru nke afọ-gi na nkpuru nke ala-gi na nkpuru ehi-gi na ìgwè ewu na aturu-gi. Onye anābu ọnu ka i gābu na nbata-gi; Jehova g sendzikwasi gi nkọcha; ndutịme ye edikpu ke kpukpru n̄kpọ oro afo adade ubọk fo anam; rue mb youe ag arekpochapu gi rue mb youe i gāla n’iyì na mberede, n’ihi ajọ omume-gi nile, nke i rapuru m. (Deut 28: 15-20)
O doro anya na, n’enweghi ihe kpatara ya, ọbụbụ ọnụ adịghị!
Onyinye ego nye ụlọ ọrụ anaghị ahapụ onye ọ bụla n’aka ndị mmụọ ọjọọ, nkọcha, anya ọjọọ, wdg. Ozi ndị dị otú ahụ dị aghụghọ iji jikọta ndị dị mfe. Ọ bụghị n’ihi na ị nweghị ihe ọmụma na a gaghị enye gị ntaramahụhụ:
“Ndị a dọrọ aka ná ntị na-ahụ ihe ọjọọ ma zoo; ma ndị dị mfe gafere, ha ga-atakwa ahụhụ ga-esi na ya pụta.” (Mmeb. 27:12)
Ikwu na amaghị ihe n’ihu Chineke adịghị eme ka onye ọ bụla ghara ịta ahụhụ ya. N’ihi ya, ọ dị mkpa ka mmadụ beaa ntị n’olu Chineke.
Ma e nwere ndị na-anụ okwu Chineke, agbanyeghị, na-ekpebi ije ije dịka ihe obi aghụghọ ha si chọọ, na-eche na ha ga-enwe udo. Nnukwu nduhie, n’ihi na ngozi nke Onye-nwe-ayi diri ndi na-a heeda ntị n’okwu Ya.
“Ma o nwere ike bụrụ na, mgbe mmadụ nụrụ okwu ọbụbụ ọnụ a, ọ ga-agọzi onwe ya n’ime obi ya, na-asị: M ga-enwe udo, ọbụlagodi na m ga-aga dịka echiche nke obi m siri dị; tinye ya na akpịrị ịkpọ nkụ, ị theụ ihe ọ drinkingụ drinkingụ.” (Deut 29:19)
Pọl onyeozi kwuru ihe mmụta nke onye kwere ekwe na Kraịst Jizọs sitere n’ihe ekwuwapụtara n’ilu nke igurube ndị a:
“Eme-kwa-ra ayi ihe ndia n’oyiyi, ka ayi we ghara inwe anya-uku n’ebe ihe ọjọ di, dika ha onwe-ha mere.” (1 Cor 10: 6).
Maka ndị kwenyere na Jizọs bụ Kraịst ahụ, enweghịzi amamikpe, na ihe anyị gụrụ n’aka ụmụ Israel bụ ka anyị ghara ihie ụzọ. Oburu na odigh amuma nye onye obu ihe ohu, o doro anya na ya na Kraist bu onye zoro ezo n’ime Chineke, ya mere, o gagh atu egwu ndi mo ojo, onu onu, wdg
Onye ọ bula nke di nime Kraist, ajọ onye ahu adighi-emetu aka, n’ihi na an iszobe ya na Kraist, nime Chineke:
“Anyi matara na onye ọ bula nke amuworo site na Chineke adighi-emehie; ma ihe Chineke kere eke na-ejide onwe ya, ajọ onye ahụ adịghị emetụ ya aka.” (1 Jọn 5:18);
“N’ihi na unu anwụworị na ndụ unu zoro ezo na Kraist, n’ime Chukwu.” (Kọl 3: 3)
Ndi nile kwere ekwe na Kraist ka ejiri ngozi nile nke mo di n’ime Kraist Jisos gọzie ha (Ndi Efes. 1: 3), ya mere odigh mkpa itu egwu ihe ndi mo ojo
Nani onu nke puru iru onye kwere ekwe bu ikwe ka ndi nwoke rafue ya onwe ya site na iji aghugho na nduhie nke onwe ya, wezuga onwe ya nebe ezi okwu nke ozioma di (Ndi Ef 4:14; 2 Pt 2: 20-21), ya mere ihe, ọ bụ karịa mmeri, na ọ dịghị ihe e kere eke nwere ike ikewapụ ya n’ịhụnanya nke Chineke, bụ onye na Kraịst.
“Mana n’ime ihe ndị a niile, anyị karịrị ndị mmeri, site n’aka onye hụrụ anyị n’anya. N’ihi na ejiri m n’aka na ọnwụ, ma ọ bụ ndụ, ma ọ bụ ndị mmụọ ozi, ma ọ bụ ndị isi ọchịchị, ma ọ bụ ike, ma ọ bụ ugbu a, ma ọ bụ ọdịnihu, ma ọ bụ ịdị elu, ma ọ bụ omimi, ma ọ bụ ihe ọ bụla ọzọ nwere ike ikewapụ anyị. Nke ịhụnanya Chineke, nke dị n’ime Kraịst Jizọs Onyenwe anyị “(Rom 8: 37-39)
