Waalidiinta, caruurta iyo kaniisada
Xubin ahaan bulshada, waalidiinta Masiixiyiinta ah waxay ubaahanyihiin inay caruurtooda waxbartaan, waana inaysan ugaga tagin eedeynta noocaas ah kaniisada, ama hay’ad kale.
Waalidiinta, caruurta iyo kaniisada
Hordhac
Maxaan sameyn karaa si aan cunugeyga ugu sii haysto kaniisadda? Tani waa su’aal ay waydiiyeen waalidiin badan oo masiixi ah.
Kuwa haysta caruurta yar-yar waxay rabaan caano-fiiqyo ay caruurtooda uga hor istaagaan inay ka leexdaan kaniisada, kuwa haysta caruurta waaweyn ee iyagu iska fogeeyay kaniisada waxay rabaan in ilaahay sameeyo mucjiso.
Maxaa la sameeyaa
Wiilka rumaystaha ahi wuxuu ubaahanyahay inuu markale dhasho
Ugu horreyntii, qof kasta oo Masiixi ah waa inuu ogaadaa ‘carruurta jidhku ma aha carruurta Ilaah’. Sida Ilmahaygu, ma ku dhashay masiixiga iyo / ama Borotestaatka, miyaanu ahayn ilmo Ilaah?
Hadda, haddii ‘wiilka mu’minku uu ahaa wiil Ilaah’, waa inaan ku heshiinno in dhammaan farcankii Ibraahim ay sidoo kale yihiin carruurtii Ilaah, hase yeeshe, tani maahan waxa Kitaabka Qudduuska ahi barayo.
Rasuul Bawlos oo warqad u qoraya masiixiyiinta jooga Rome, wuxuu cadeeyay in ka farcanka jidhka Ibraahim uusan ahayn waxa keenaya cibaado rabbaani ah “Ma aha in ereyga Ilaah uu maqnaa, maxaa yeelay, dhammaan reer binu Israa’iil oo dhan ma aha reer binu Israa’iil; Ma aha inay yihiin farcanka Ibraahim, haddaba dhammaantood waa carruur ”(Rooma 9: 6 -7); “… the children the the the… children the the the the 2- the the the the the” Laakiin carruurta jidhka ma aha carruurta Ilaah, laakiin carruurta ballanka ayaa lagu tiriyaa faracoodii” (Rooma 9: 8). Haddaba, haddii carruurta Ibraahim ayan ahayn carruurta Ilaah, waxay sidoo kale raacaysaa in wiilka rumaysta uusan ahayn ilmo Ilaah.
Sidaa darteed, qof kasta oo raba inuu helo kala qoqobnaanta rabbaaniga ah waa inuu lahaadaa isla caqiidadii uu rumaystihii Ibraahim lahaa, taas oo ah, in wiilka Masiixiyiinta ah uu noqdo ilmo Ilaah, waa inuu daruuri u ahaadaa sida aabbuhu u rumeeyey farriinta injiilka .
“Haddaba ogaada in kuwa rumaysadka lahu yihiin wiilashii Ibraahim” (Galatiya 3: 7).
Kaliya kuwa ka soo farcamay abuur aan la baabbi’in karin, oo ah erayga Ilaah, ayaa ah carruurta Ilaah, taas oo ah, carruurta Masiixiyiinta ah daruuri maahan inay yihiin carruurta Ilaah.
Kaniisaddu waa jidhka Masiixa
Ta labaad, Masiixiyiinta oo dhami waa inay ogaadaan in jidhka Masiixa, oo sidoo kale loo yaqaan kaniisad, aan lagu qaldi karin hay’adaha aadanaha, sida qoyska iyo kaniisada. Ka mid ahaanshaha hay’ad aadane kama dhigeyso in aadan ka tirsanaado jirka Masiixa, taasi waa, badbaado.
Waajibaadka barashada
Xubin bulshada ka mid ah, waalidiinta Masiixiyiinta ah waxay u baahan yihiin inay caruurtooda wax bartaan, mana aha inaad uga tagto eedeyn noocan ah kaniisada, ama hay’ad kale. Hawshan oo kale waa mid gaar u ah waalidiinta. Haddii waalidku ka maqanyahay, hawshan waa in loo wareejiyaa qof kale oo doorkan ciyaara: awooweyaal, ayeeyoo, adeero, ama, meesha ugu dambeysa ee ugu dambeysa, machad ay aasaaseen bulshada (agoonta).
Maxaa diidaya in ergada wakiilka loo wakiisho? Sababtoo ah caadi ahaan, waalidku waa dadka leh kalsoonida ugu fiican uguna weyn sannadaha ugu horreeya nolosha qofka. Iyada oo ku saleysan xiriirkan kalsoonida, hay’adda qoysku waxay noqotaa shaybaar halkaas oo dhammaan tijaabooyinka lagu soo saaro muwaadin mas’uul ah lagu fuliyo.
Qoyska dhexdiisa ayuu qofku ku barto waxa uu yahay xukun iyo masuuliyad. Xiriirka aadanaha waxaa lagu bartaa laguna horumariyaa qoyska dhexdiisa, sida walaalnimo, saaxiibtinimo, kalsooni, xushmad, kalgacal, iwm.
Maaddaama waalidku ay leeyihiin xiriirka ugu fiican uguna kalsoonida badan, iyaguna sidoo kale waa kuwa ugu fiican ee u soo bandhiga injiilka Masiixa carruurta inta lagu jiro hawsha waxbarashada. Sidaa darteed, waxaa habboon in waalidku ubadkooda u soo bandhigin Ilaah aargudasho iyo cay leh. Oraahda sida: “- Ha sameyn tan sababtoo ah aabbaha ma jecla! Ama, haddii aad tan sameyso, Ilaah waa ciqaabayaa! ”, Kama tarjumayo runta injiilka oo waxay dhaawac weyn u geysaneysaa fahamka ilmaha.
Xiriirka uu injiilku ka dhex abuurayo Ilaah iyo dadka waxaa haga aaminaad iyo aaminnimo. Suuragal ma tahay in lagu kalsoonaado qof cay iyo aargoosi leh? Maya! Haddaba, sidee ayey suurtagal ku tahay nin dhallinyaro ah inuu Ilaahay talo saaro, haddii waxa loo soo bandhigay aysan u dhigmin runta injiilka?
Waalidiintu waa inay u muujiyaan carruurtooda in dabeecadaha qaarkood aan loo dulqaadan karin sababtoo ah aabaha iyo hooyadu si wax ku ool ah ayey u diidaan. In dabeecadaha noocaas ah ay si wax ku ool ah u mamnuucaan aabaha iyo hooyada. In dhaqanka noocaas ahi waxyeelo leeyahay oo bulshada oo dhami iyana ma diidana.
Ha u bandhigin ilmahaaga ciil, ciil badan oo Ilaah oo diyaar u ah inuu kugu ciqaabo anshax xumo kasta. Habdhaqanka noocan oo kale ah ee waalidiinta waxay si cad u muujinayaan inay ka cararayaan masuuliyadooda barasho ahaan.
Waxbarista carruurta adoo abuuraya xiriir cabsi, yeelashada Ilaah, kaniisadda, wadaadka, wadaadka, shaydaanka, cadaabta, booliska, dibiga wajiga madow, iwm, xukun dil ama ciqaab, waxay ku dambeysaa soo saarista rag aysan sameynin. ixtiraamaan hay’adaha oo quudhsadaan kuwa xukunka isticmaala. Tacliinta noocan ah waxay dejisaa cabsi halkii laga ixtiraami lahaa, maadaama xiriirka aaminka uusan dhisneyn. Markay cabsidu dhaafto, ma jirto sabab dambe oo loo hoggaansamo.
Waalidiinta sidan u dhaqmaya markay waxbaranayaan carruurtooda waxay leeyihiin qaybtooda dambiga ah ee marin habaabinta carruurtooda. Kaniisaddu sidoo kale waxay leedahay qaybteeda, maxaa yeelay waxay ku fashilantay inay magacowdo waalidiinta inay noqdaan kuwa keliya ee sharciga ah ee mas’uulka ka ah waxbarashada carruurtooda. Gobolku sidoo kale waa dambi, maadaama ay qaadatay doorka aqoonyahan, marka dhab ahaantii, ay tahay kaliya gaari gudbinta aqoonta.
Haddii aasaaska waxbarashadu aan lagu qeexin qoyska dhexdiisa, oo fikradaha noocaas ah lagu dabaqo laguna waayo-aragnimo u yeesho cilaaqaadka qoyska, hay’ad kasta oo kale oo bini’aadam ah, sida kaniisadda iyo dawladda, waxay ku dambayn doontaa fashilaad.
Waalidiin badan ayaa iskudarsada inay shaqeeyaan, waxbartaan iyo kaniisada, hase yeeshe, waqti kuma lumiyaan waxbarashada caruurtooda. Waxbarashada caruurtu waxay dhacdaa wakhti buuxa mana aha wax caafimaad qab in la dayaco markan.
Goorma ayaa la bilaabayaa waxbarashada?
Dareenka carruurta ayaa badanaa soo ifbaxa oo keliya marka waalidiinta Masiixiyiinta ah ay dareemaan in carruurtoodu ay iska fogeynayaan hay’adda kaniisadda. Codsiyada cabsida leh ee lagu soo rogo iyo qasab, oo ku qasbaya carruurta inay aadaan kaniisadda. Akhlaaqda noocaas ah xitaa way ka qaldan tahay in aan ilmaha la barin waqtiga saxda ah.
Su’aalahani waxay argagax gelinayaan qaar ka mid ah waalidiinta Masiixiyiinta ah sababta oo ah ma garanayaan waxa ay tahay kaalin ahaan xubin bulsho, iyo ujeeddada ay ka leeyihiin danjiraha injiilka. Waalidiinta Masiixiyiinta ahi iskuma qasmi karaan labadan shaqo.
Waalidiinta Masiixiyiinta ahi waxay leeyihiin laba hawlgal oo aad u kala fog:
a) inay carruurtooda ku baraan inay ka mid noqdaan bulshada, iyo;
b) ugu bishaaree carruurta ballanqaadyada cajiibka ah ee injiilka si ayan weligood iimaanka uga leexan.
Hawlgalladan waa in la fuliyaa laga bilaabo da’da hore, iyadoo laga taxadarayo in si isku mid ah loola macaamilo waxbarashada iyo tababarka muwaadin, iyada oo aan la iska indhatirin barashada ereyga runta, iyadoo la xoojinayo jacaylka iyo aaminnimada Ilaah.
Ilmuhu markuu yar yahay waa in la baraa inuu ixtiraamo maamulka, waalidka ayayna ku tahay in cunuga lagu dhaqmayo ku saabsan u hogaansanaanta maamulka. Walaalnimo, ayeeyooyin iyo ayeeyooyinkood ilmuhu wuxuu ku baran doonaa ixtiraam iyo qadarin. Sida asxaabta, macallimiinta, deriska iyo shisheeyaha, canuggu wuxuu baran doonaa xiriirka adduunka.
Ka warran injiilka? Muxuu Baybalka ku talinayaa? Sharciga Kunoqoshadiisa waxaan ka akhrinaa waxyaabaha soo socda: “Oo waxaad iyaga bari doontaa carruurtaada oo waxaad ka hadli doontaa iyaga markaad gurigaaga dhex fadhido, oo aad jidka ku socoto, oo jiifto oo aad kacdo” (Sharciga Kunoqoshadiisa 6: 7). Ku saabsan habka nolosha cunugga waa in la baro markasta, taas oo ah, guriga, jidka, waqtiga jiifka iyo marka uu soo kacayo.
Tilmaanta ‘xuruufta’ xurmada leh waxaa mas’uul ka ah waalidiinta! U dirida shaqadan macallinka dugsiga Axadda ayaanay kugula talinaynin Qorniinka, waliba, waxay xadideysaa waqtiga waxbarista ee ku saabsan Masiixa asbuuciiba hal mar, mudo ah hal saac oo kaliya. Gebi ahaanba ka duwan waxa Qorniinku ku talinayo: waxbarista maalinlaha ah.
Caruurta iyo bulshada
Waalidiintu waxay u baahan yihiin inay ka caawiyaan carruurta inay fahmaan in qof walba lagu leeyahay u hoggaansanka waalidiinta iyo bulshada. U soo gudbinta waalidiinta maanta waa qormo iyo tababar ku saabsan soo gudbinta oo looga baahan doono bulshada, iskuulka iyo shaqada labadaba.
Ka dib markii la ina faray, xitaa haddii qofka dhallinta yar uusan rabin inuu raaco injiilka Masiixa, waxaan heli doonnaa muwaadin u heelan qiyamka bulshada qaarkood.
Mid ka mid ah dhibaatooyinka ku habboon waxbarashada carruurta Masiixiyiinta ah maanta waa isku darka waxbarashada qoyska iyo kaniisada. U dirista kaniisadda masuuliyadda gudbinta qiyamka dhaqan-bulsho waa khalad weyn. Markuu qofka weyni weynaado oo uu ku hungoobo dad gaar ah oo ka tirsan machadka dhexdiisa, wuxuu ku dambeeyaa inuu ka guuro xubinnimada bulshada uu ka soo qayb galay, isla markaasna wuxuu ku caasiyoodaa nooc kasta iyo dhammaan noocyada qiyamka bulsho
Markay waalidku ogaadaan inaysan ubad u abuurin ilaahay, waxay waxbadan ka codsadaan waxbarashada iyo wacdinta carruurta. Mana quustaan markay arkaan in laamahoodu aysan ku jirin niyadda ay ku aadaan kaniisadda. Iyagu ma dareemi doonaan dambi ama mas’uul inay ka yihiin carruurtooda markay wax ka qaban waayaan arrimaha hay’adaha qaarkood.
Waa lagama maarmaan in carruurta wax lagu baro iyada oo la barayo ereyga Ilaah, si kastaba ha noqotee, iyada oo aan la iloobin gudbinta iyo ku-barashada qiyamka bulshada. Waxbarashada waxaa ka mid ah wada hadalka, ciyaarta, canaanta, digniinta, iwm. U oggolow carruurta inay la kulmaan dhammaan heerarka nolosha, laga soo bilaabo carruurnimada, qaan-gaarnimada iyo dhalinyarada.
Laakiin, maxaa la sameeyaa markay carruurtu ka leexdaan kaniisadda? Marka hore, waa lagama maarmaan in la kala saaro in carruurtu ka leexdeen injiilka ama ay ka fogaadeen hay’ad gaar ah.
Iska indhatirka mabaadi’da aasaasiga ah ee injiilka waxay waalidiinta u horseedaa inay isku qaldaan waxa ay noqonayso ilmo Ilaah oo ka tirsan kaniisad gaar ah. Haddii ilmuhu uusan ahayn mid joogto ka ah kaniisadda, waa in aan lagu calaamadin dhumid, ama inuu ku sii jeedo cadaabta, iwm.
Haddii qofku sheegto runta injiilka sida Qorniinku u leeyahay, waxay ka dhigan tahay inuusan isagu baadi ahayn, laakiin waa in looga digo oo keliya baahida loo qabo in la isu yimaado. Waxaa laga yaabaa inay lagama maarmaan u tahay waalidiinta inay baaraan sababta ay carruurtoodu uga tagayaan caado la kulanka Masiixiyiinta kale.
Hadda, haddii uusan wiilku sheegan runta injiilka oo uu sii wado inuu u urursado caado ahaan, xaaladdiisa Ilaah hortiisa waa dhib. Muxuu ka garanayaa injiilka? Miyuu sheeganayaa iimaanka injiilka? Hadday jawaabtu diidmo tahay, waxaa lagama maarmaan ah in lagu dhawaaqo runta injiilka, si uu isagu u rumeeyo oo u badbaado, oo uusan u noqon kan socdaal kaniisadda ah oo keliya.
